Ο οπλισμός του FRONTEX

ΑΜΥΝΑ, ΑΣΦΑΛΕΙΑ - 15/02/2022. Συντάκτης: Defendia Newsroom

Τον Ιανουάριο του 2022 κυκλοφόρησαν σε ανοικτές πηγές του διαδικτύου αναφορές για τα πρώτα οπλισμένα στελέχη του FRONTEX, που περιπολούν στα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε σχετικές εικόνες^[1], υπάλληλοι του Οργανισμού που βρίσκονται σε αποστολή επιτήρησης συνόρων στα Φινλανδό – Ρωσικά σύνορα, φορώντας την χαρακτηριστική στολή των Standing Corps, φέρουν εμφανώς το πιστόλι GLOCK 17.

Ο FRONTEX, που ιδρύθηκε με σκοπό την προστασία των ευρωπαϊκών συνόρων,  αποτελεί τον πρώτο ένστολο και ένοπλο Ευρωπαϊκό Οργανισμό που διαθέτει εκτελεστικές εξουσίες στο έδαφος όλων των κρατών μελών της ένωσης και προς τούτο, τα στελέχη του εκπαιδεύονται στον χειρισμό όπλων – συγκεκριμένα πιστολιών προς το παρόν.

«Αποτελεσματικότητα υπό έλεγχο…»

Ωστόσο, η πορεία του Οργανισμού από την ίδρυση του το 2004, την αναβάθμισή του το 2016 και την πρόσληψη των ένστολων στελεχών το 2020(αποκαλούνται υπάλληλοι της «Κατηγορίας 1» για να διαχωρίζονται από τα αποσπασμένα στον FRONTEX στελέχη των κρατών μελών) εμφανίζεται ιδιαίτερα αργή και με πολλά εμπόδια. Χαρακτηριστικό μάλιστα είναι ότι ακόμη και σε μεγάλες ευρωπαϊκές κρίσεις, όπως για παράδειγμα η μεταναστευτική κρίση Πολωνίας – Λευκορωσίας, τα κράτη μέλη εμφανίστηκαν διστακτικά να χρησιμοποιήσουν τα στελέχη του Οργανισμού, καθότι η επαγγελματική αποτελεσματικότητά τους κρίνεται ακόμη ότι βρίσκεται «υπό έλεγχο»^[2]. Προς τούτο, τα κράτη μέλη προτιμούν την παροχή βοήθειας από αστυνομικές δυνάμεις που προέρχονται από έτερα κράτη μέλη, οι οποίες δυνάμεις αποσπώνται για μακρά ή σύντομη χρονική διάρκεια στα εδάφη τους, με χρηματοδότηση από τον FRONTEX (αποκαλούνται υπάλληλοι κατηγορίας 2 και 3 ή υπάλληλοι «Rapid deployment»), και μπορούν να φέρουν πλήρως και χωρίς περιορισμούς τον εξοπλισμό τους. Χαρακτηριστικό τέτοιο παράδειγμα αποτελούν οι δυνάμεις που ήλθαν στην χώρα μας κατά την κρίση του Έβρου το 2020, οι οποίες έφεραν ακόμα και μακρύκανα ραβδωτά τυφέκια.

Το 2020 προσελήφθησαν τα πρώτα στελέχη της «Kατηγορίας 1» του Οργανισμού ως ένστολοι υπό την ευρωπαϊκή σημαία και οι προσλήψεις συνεχίζονται μέχρι και σήμερα. Ωστόσο, για τις ανάγκες της εκπαίδευσής τους διασκορπίστηκαν σε αστυνομικές ακαδημίες διαφόρων χωρών, υιοθετώντας έτσι διαφορετικό πνεύμα εκπαίδευσης αλλά και εκπαιδευόμενοι σε τελείως διαφορετικά όπλα, ανάλογα με τον οπλισμό της αστυνομίας της κάθε χώρας. Έτσι, τα στελέχη που εκπαιδεύτηκαν στην Ιταλία εκπαιδεύτηκαν στο πιστόλι Beretta 92 FS, τα στελέχη που εκπαιδεύτηκαν στην Ισπανία εκπαιδεύτηκαν στο πιστόλι HKUSP και τα στελέχη που εκπαιδεύτηκαν στην Πολωνία εκπαιδεύτηκαν στο πιστόλι Walther P99.

Το νέο όπλο

Ήδη πριν την πρόσληψη των πρώτων στελεχών και συγκεκριμένα στις αρχές του 2020, προκηρύχτηκε ο διαγωνισμός που αφορούσε το νέο υπηρεσιακό πιστόλι των στελεχών της Κατηγορίας 1, με τον διαγωνισμό να αφορά πιστόλι 9χιλ. με υποδοχή – ράγα για προσαρμογή microholographic σκοπευτικού και μόνιμα προσαρμοσμένο φακό επί αυτού, καθώς επίσης και πυρομαχικά αλλά και σύγχρονη θήκη μεταφοράς πολλαπλών θέσεων με ασφαλή  προσαρμογή του όπλου είτε φέρεται επί αυτού ο φακός είτε όχι, με την αρχική προμήθεια να αφορά περί τα 700 όπλα^[3]. Ανάμεσα στις εταιρείες για τις οποίες αναφέρεται ότι εκδήλωσαν ενδιαφέρον, έγινε γνωστό ότι βρίσκονταν η Σλοβακική GRANDPOWER, η Αυστριακή GLOCK καθώς και η Γερμανική Hecklerand Koch. Σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες, η αρχική ανεπίσημη φήμη που κυκλοφόρησε μεταξύ των στελεχών ήταν ότι μια τροποποιημένη έκδοση του πιστολιού USPτης Η&Κ επρόκειτο να επιλεγεί, πλην όμως ο διαγωνισμός πάγωσε μέχρι νεωτέρας. Εν συνεχεία, ο διαγωνισμός επαναπροκηρύχτηκε στις αρχές του 2021 για να διακοπεί πάλι λίγους μήνες αργότερα λόγω προσφυγών για στενά χρονικά περιθώρια και ασαφών τεχνικών όρων του διαγωνισμού^[4], και εν τέλει eπαναδιενεργήθηκε πιθανότατα με τους ίδιους τρεις συμμετέχοντες και περατώθηκε τον Οκτώβριο του ίδιου έτους^[5], οπότε και το συμβόλαιο ύψους 3760000 ευρώ ανατέθηκε στην αυστριακή GLOCK για κάποιο εκ των compactμοντέλων της, με τον αριθμό των όπλων να ανέρχεται σε 2500 για τα επόμενα 4 χρόνια. Αν και δεν έχει διευκρινιστεί πιο ακριβώς μοντέλο της GLOCK έχει παραγγελθεί, πιθανότατα πρόκειται για το GLOCK 19 MOSή το GLOCK 45 MOS.

Το νομικό πρόβλημα

Ωστόσο, στο ενδιάμεσο διαπιστώθηκε ένα σοβαρότατο πρόβλημα που είχε προκύψει με την Κυβέρνηση της Πολωνίας, στην οποία ο Οργανισμός εδρεύει: δεν υπήρχε καμία νομική φόρμουλα που να επιτρέπει σε μια οντότητα όπως οFRONTEXνα προμηθευτεί, να κατέχει στο όνομά του αλλά και να διαθέτει στους υπαλλήλους του οπλισμό, πόσο μάλλον δε να τον μεταφέρει σε έτερα κράτη για την εκτέλεση των καθηκόντων τους. Εν τέλει, μέχρι και σήμερα, το νομικό καθεστώς παραμένει ασαφές και έχει υπάρξει μια μερική μόνο συμφωνία με την Πολωνική κυβέρνηση που αφορά μόνο την αποθήκευση του οπλισμού στις εγκαταστάσεις του FRONTEX στην Βαρσοβία^[6].Για την αντιμετώπιση του προβλήματος και τον εξοπλισμό των υπαλλήλων της «Κατηγορίας 1»με τα κατάλληλα όπλα, η διοίκηση του Οργανισμού απευθύνθηκε στις εκάστοτε κυβερνήσεις των κρατών μελών στα οποία βρίσκονται ανεπτυγμένες οι δυνάμεις της.

Η ελληνική εμπλοκή

Η πρώτη αναφορά σε τέτοιου τύπου συμφωνία έγινε τον Μάρτιο του 2021 σε σχέση με την Ελλάδα, με την διοίκηση του Οργανισμού να δηλώνει ότι επιτεύχθηκε μια συμφωνία για τον εξοπλισμό των υπαλλήλων της «Κατηγορίας 1» που βρίσκονται στην Ελλάδα υπό την μορφή «δανεισμού» από την δεξαμενή οπλισμού των ελληνικών αρχών, χωρίς ωστόσο να φαίνεται ότι έχει επιτευχθεί κάποια επίσημη συμφωνία^[7].

Οι εν λόγω ανάγκες για οπλισμό αφορούν εκατοντάδες στελέχη της «Κατηγορίας 1» που βρίσκονται ανεπτυγμένοι σε ελληνικό έδαφος (ΒΑ Αιγαίο, Έβρο, Δωδεκάνησα, Κεντρική Μακεδονία και Ήπειρο). Ωστόσο, η δεξαμενή οπλισμού της Ελληνικής Αστυνομίας, μετά δε και από τις προσλήψεις προσωπικού από το 2019 και έπειτα, βρίσκεται στα όριά της. Πέρα από τα 34000+ πιστόλια USP COMPACT κατασκευής/συναρμολόγησης ΕΑΣ τα οποία εξοπλίζουν το μεγαλύτερο κομμάτι του προσωπικού, οι λοιπές ανάγκες καλύπτονται με πιστόλια παλαιότερων προμηθειών τύπου USPSTANDARD, S&W MODEL 910, SPHINX 2000, περίστροφα RUGERGP100 και POLICE SERVICESIX, καθώς και με δημευμένα κατασχεμένα όπλα αλλά και ιδιωτικό οπλισμό που έχουν αγοράσει και φέρουν νόμιμα οι αστυνομικοί. Εκτιμάται ότι οι πιεστικές ανάγκες για ενίσχυση της δεξαμενής οπλισμού, σε συνδυασμό με πιθανή χορήγηση ελληνικού οπλισμού στην «Κατηγορία 1» του FRONTEX που βρίσκεται σε ελληνικό έδαφος, οδήγησαν την Ελληνική Αστυνομία στην διενέργεια διαγωνισμού ύψους 800000 ευρώ για την προμήθεια 1000 νέων πιστολιών^[8], ο οποίος όμως διαγωνισμός φέρεται να έχει αναβληθεί μέχρι νεωτέρας, σύμφωνα με τοportal δημοσίων διαγωνισμών «Προμηθέας» . Αξίζει να αναφερθεί ότι με τον Ν.4678/2020 αναθεωρήθηκαν αρκετές αναχρονιστικές διατάξεις της Νομοθεσίας Περί όπλων (Ν 2168/1993), διευκολύνοντας γραφειοκρατικά την οπλοφορία προσωπικού του FRONTEX στην χώρα μας αλλά και αίροντας την απαγόρευση σε στελέχη των Σωμάτων Ασφαλείας να προμηθεύονται φακούς και σκοπευτικά ερυθρής κουκίδας για τα όπλα τους. Η έκδοση του συγκεκριμένου νόμου συνέπεσε με την κρίση στον Έβρο το 2020 και εκτιμάται ότι εξυπηρετεί μεταξύ άλλων την αμεσότερη συνδρομή του FRONTEX σε περιόδους κρίσεων και την διευκόλυνσή του όσον αφορά στο θέμα του οπλισμού.

Η κρίση στην ανατολική Ευρώπη

Κατόπιν τούτου, πέρασαν αρκετοί μήνες μέχρι τον Δεκέμβριο του 2021, οπότε και ανακοινώθηκε^[9]  ότι η Λιθουανία ήταν η πρώτη χώρα που έδωσε το πράσινο φως για την χορήγηση, σε στελέχη της κατηγορίας 1 που βρίσκονται εκεί ανεπτυγμένα, οπλισμού για την επιτήρηση των συνόρων. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο οπλισμός αφορά το πιστόλι Walther P99 το οποίο βρίσκεται σε χρήση από τις τοπικές δυνάμεις Συνοριακής Φύλαξης. Ακολούθησε την ίδια περίπου χρονική περίοδο η Φινλανδία, η οποία μάλιστα λέγεται ότι υπέβαλε τους υπαλλήλους του FRONTEX σε αυστηρά τεστ αξιολόγησης προτού τους χορηγήσει οπλισμό.

Εκτιμάται βάσιμα ότι η γενικότερη ένταση στην ανατολική Ευρώπη για το Ρωσο – Ουκρανικό ζήτημα και την στάση της Λευκορωσίας λειτούργησε ως καταλύτης στον εξοπλισμό των στελεχών του FRONTEX με πυροβόλα όπλα.

[1] https://euagenda.eu/news/633458

[2] https://foreignpolicy.com/2021/12/15/europe-frontex-migration-amnesty-international-guns/

[3] https://frontex.europa.eu/future-of-border-control/research-and-innovation/announcements/outcome-of-

industry-dialogue-procurement-of-handguns-ammunition-and-holsters-for-the-european-border-and-coastguard-standing-corps-2xfPRY

[4] https://ted.europa.eu/udl?uri=TED:NOTICE:303636-2021:TEXT:EN:HTML

[5] https://ted.europa.eu/udl?uri=TED:NOTICE:549089-2021:TEXT:EN:HTML&src=0

[6] https://www.statewatch.org/analyses/2020/eu-guns-guards-and-guidelines-reinforcement-of-frontex-runs-

into-problems/

[7] https://euobserver.com/migration/151253

[8] http://www.police.gr/images/stories/2021/prokirikseis21/2406021diakpurovola.pdf

[9] https://www.lrt.lt/en/news-in-english/19/1560650/frontex-officers-allowed-to-use-lithuanian-border-guardsweapons